Milo-fueio(-di-gràndi-fueio)
Achillea macrophylla
Asteraceae Compositae
Nom en français : Achillée à grandes feuilles.
Descripcioun :Aquéu milo-fueio trachis dins li prado à rousèu (mafourbié) de mountagno sus sòu séusous. Coume soun noum lou dis fai de gròssi fueio, gaire óudouranto, emé de tros pulèu grand e en lanço, li radié souda à la baso (fotò). Li flour coumpausado an de flouroun emé 5 à 6 ligulo.
Usanço :La planto èi dicho vuneràri, aleva d'acò, couneissèn ges d'usanço particuliero. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 0,3 à 1 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Achillea
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Tribu : Anthemideae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 1 à 1,3 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 1200 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à avoust
Liò : Prado à rousèu
- Orle de bos
Estànci : Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuroupenco
Ref. sc. : Achillea macrophylla L., 1753
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753